ÇOCUK HAKLARI İÇİN: ŞEFFAFLIK, ADALET, SORUMLULUK

Ukrayna'da devam etmekte olan savaş süreci nedeniyle "Savaşsız Çocukluk Projesi" kapsamında Türkiye'ye getirilen çocukların Antalya'da yerleştirildikleri otelde istismar ve ihmale uğradıklarına dair basına ve uluslararası araştırmacı gazetecilik kuruluşlarına yansıyan iddialar, niteliği itibarıyla son derece ciddi olup titizlikle incelenmesi gerekmektedir.

Uluslararası araştırmacı gazetecilik ağı OCCRP tarafından paylaşılan raporda, çok sayıda çocuğun ihmale uğradığı ve iki kız çocuğuna yönelik de cinsel istismar iddiasına yer verildiği belirtilmektedir. UNICEF, Türkiye Kamu Denetçiliği Kurumu ve Ukraynalı yetkililer tarafından Mart 2024'te gerçekleştirilen denetimlerde çeşitli bulgulara ulaşıldığı, çeşitli basın ve yayın organları tarafından yapılan araştırmalarda da benzer iddiaların aktarıldığı anlaşılmaktadır.

Bu iddiaların tamamı, yargı makamları tarafından kapsamlı, bağımsız ve etkin bir soruşturma yürütülmesini zorunlu kılar nitelikte iddialardır.

Buna karşın kamuoyuna yansıyan bilgilerden hem Türkiye'de hem de Ukrayna'da başlatılan adli süreçlerin ne yazık ki etkin soruşturma yapılmaksızın, hukuka aykın gerekçeler ile kapatıldığı görülmektedir.

Savaş mağduru çocuklara yönelik ağır iddiaların üzerine gidilmemesi, adeta üstünün örtülmesi, Devletin Etkin Soruşturma Yükümlülüğü ve Uluslararası Sözleşmelerin Emredici Hükümlerine Aykırıdır.

Bilindiği üzere Türkiye Cumhuriyeti'nin taraf olduğu Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme, Lanzarote Sözleşmesi, diğer Uluslararası Metinler ve Türk Ceza Kanunu, çocuklara yönelik her türlü istismar ve ihmal iddiasının etkin, hızlı, bağımsız ve şeffaf bir şekilde araştırılması yükümlülüğünü devlete açık biçimde yüklemektedir. 

Basına yansıyan iddiaların vahameti, denetim raporlarında yer alan bulgular, ilgili kurumlarca yapılan suç duyuruları ve çocukların, yüksek korunma ihtiyacı ile büyük bölümü ebeveyn kaybı yaşadıkları için savaş ortamından çıkarılarak ülkemize getirildiği, dolayısıyla maruz kaldıkları ağır travmatik deneyimler nedeniyle yüksek risk grubunda bulundukları birlikte değerlendirildiğinde; ihmal ve istismar iddiaların çok daha hassasiyetle ele alınması ve tüm delillerin eksiksiz biçimde toplanması gerektiği unutulmamalıdır.

Çocukların her türlü ihmal ve istismardan korunmasının yasal zorunluluk olmasından hareketle; Adli ve idari makamların, soruşturmaların takipsizlikle sonuçlanmasının gerekçelerini kamuoyu ile paylaşması, kapatılan soruşturma dosyalarının derhal yeniden açılarak etkin biçimde yürütülmesi, sürecin hiçbir müdahale veya baskıya izin vermeksizin "çocuk odaklı" bakış açısı ile şeffaf şekilde yürütülmesi, soruşturmanın kapatılmasında kusuru, ihmali veya yükümlülük ihlali bulunan kamu görevlileri hakkında adli ve idari sürecin başlatılması büyük önem taşımaktadır.

Barolar Çocuk Hakları Komisyon ve Merkezleri olarak; bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da; Çocuk Koruma Kanunu ve Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme ile güvence altına alınan koruma, yaşatma, geliştirme ve katılım şeklindeki temel ilkeler ile her konuda çocuğun yüksek yararının gözetilmesi ilkeleri çerçevesinde çocukların her türlü ihmal ve istismara karşı korunma haklarının gözetilmesini sağlamak noktasında, çocuk haklarını savunmaya kararlılıkla devam edeceğimizi bir kez daha vurguluyor ve Türkiye'nin, ülke sınırları içinde bulunan her bir çocuk için taşıdığı koruma yükümlülüğü kapsamında; tüm kamu kurum ve kuruluşlarını çocuk hakları ihlallerini bildirme, denetleme, soruşturma ve cezalandırma sorumluluklarını yerine getirmeye davet ediyoruz.

Saygılarımızla.